Ecomodernisme?
Het ecomodernisme is een pragmatische stroming van natuurliefhebbers, milieubeschermers en vooruitgangsdenkers.
Centraal staat de overtuiging dat het mogelijk is om natuurschoon te behouden of zelfs uit te breiden, én te voldoen aan de wens van miljarden mensen om te leven in vrijheid en voorspoed.
Vandaag wordt onze wereld, de aarde, vormgegeven door mensenhanden. We leven in het Antropoceen, het Tijdperk van de Mens, zo heet het, en dat is goed nieuws. Ecomodernisten zijn realistisch – en dus optimistisch – over het vermogen van de mensheid om een betere toekomst te creëren. In een goed Antropoceen, zo rederen de ecomodernisten, gebruikt de mens haar groeiende sociale, economische en technologische vaardigheden om het leven beter te maken en de natuur te beschermen.
Het ecomodernisme is geen geloofsleer en niet alle ecomodernisten denken hetzelfde. Wel verenigen ze zich rondom een rationele benadering van vraagstukken rondom milieu en ontwikkeling. Ze onderschrijven een wens die al decennialang centraal staat in de milieubeweging: de wens om een lagere impact op het milieu. Tegelijk verwerpen ze het idee dat je in harmonie met de natuur moet leven. Ecomodernisten menen juist dat modernisering, technologie en groei ons zal helpen om de natuur beter te beschermen.
LANDBOUW
'Vers, lokaal en biologisch zijn prima als individuele keuze, maar tot een lagere ecologische voetafdruk als mensheid zal het niet leiden.'
Met een wereldbevolking die deze eeuw waarschijnlijk de 10 miljard mensen overschrijdt, staan we voor de grote uitdaging meer monden dan ooit eerder in de geschiedenis te voeden. Ecomodernisten geloven niet dat kleinschalige, biologische landbouw daarin kan voorzien. De belangrijkste reden is dat biologische landbouw om minstens 20 procent meer grondoppervlak vraagt dan reguliere landbouw. In het geval we 10 miljard mensen met biologische landbouw zouden willen voeden, gaat een extra ruimte verloren ter grootte van het Amazonegebied. Ecomodernisten pleiten daarom voor verdere intensivering van de landbouw, om zoveel mogelijk voedsel te realiseren op een zo klein mogelijke oppervlakte. Kleinschalig, lokaal en biologisch zijn prima als individuele keuze, maar tot een lagere ecologische voetafdruk als mensheid zal het niet leiden. Groen is geen romantische kleur.
Maar net als iedereen zijn ook wij ervan overtuigd dat landbouwbedrijven minder gebruik moeten maken van water, kunstmest en pesticiden. Daarom zien ecomodernisten veel potentie in genetische modificatie en andere moderne veredelingstechnieken. We zullen niet langer moeten terugdeinzen voor vlees en zuivel geproduceerd in een hoog technologische omgeving.
Energie
Zelfs met de beste accu’s leveren wind en zon geen constante stroom. Bovendien vereisen productie en opwekking veel grondstof en oppervlak.'
Toegang tot betaalbare en betrouwbare energie is onmisbaar voor vooruitgang. Omdat steeds meer landen zich een weg uit de armoede banen, zal de vraag naar energie de komende decennia blijven toenemen. Iedereen weet dat de productie van energie een zware belasting is voor de natuur. Het is daarom de kunst om zowel méér energie op te wekken en tegelijkertijd te zorgen voor minder druk op het milieu. De vraag is bovendien hoe we productie van CO2-vrije energie stimuleren en zo betaalbaar te maken, zodat ook de vooruitgang in ontwikkelingslanden niet wordt geremd. Zon en wind worden vaak gepresenteerd als de enige oplossing in de strijd tegen klimaatverandering. Dat zijn ze volgens ecomodernisten niet, want zelfs met de beste accu’s leveren zonnepanelen en windmolens geen constante stroom. Bovendien vereisen productie en opwekking van energie uit zon en wind veel grondstoffen en aardoppervlak. Zon, wind (plus waterkracht en biomassa) zijn eerder onderdelen van de mix van toekomstige energiebronnen. Het behoud van huidige kerncentrales en het actief stimuleren van kernenergie zou een grote stap vooruit betekenen.
ONTWIKKELING
'Wie niet te eten heeft, interesseert zich ook niet voor schone energie.’
Ecomodernisme is het humanisme van de milieubeweging. We nemen een kosmopolitische kijk. In de afgelopen decennia zijn we armoedebestrijding en milieuzorg als verschillende agenda's gaan zien. Toch zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie zo arm is dat hij zijn kinderen niets te eten kan geven, heeft andere zorgen aan zijn hoofd dan biodiversiteit en klimaatopwarming. We zullen armoede dus moeten blijven bestrijden. Als was het maar om als volledige mensheid zorg te kunnen dragen voor onszelf en voor de natuur. Gentech in de landbouw en goedkope schone energie kan aan deze armoedebestrijding een belangrijke bijdrage leveren.
‘Duurzame ontwikkeling’ betekent nu nog te vaak dat leven in armoede wordt geromantiseerd. Uit naam van het milieu wordt een rem gezet op economische en technologische groei. Ecomodernisten vertrekken bij de menselijke ambities om vooruit te komen, waar ook ter wereld. Zorg voor natuur, milieu en het klimaat is zorg voor de mens. Niet alleen omdat goed ontwikkelde steden minder belastend zijn voor het milieu zijn. Ook omdat in de stad meer sociaaleconomische mogelijkheden zijn voor de allerarmsten. Op den duur zorgt meer welvaart voor een betere bescherming van het milieu.