DOSSIER GGO's
FACTCHECK!
FACTCHECK
Dit is een factcheck van het anti-GGO dossier van de Vlaamse partij "GROEN". Er is een algemene wetenschappelijke consensus dat het eten van genetisch gemodificeerde organismen (GGO's) geen gezondsheidsimpact heeft en GGO-gewassen een nuttig middel zijn in de strijd tegen biodiversiteitsverlies en de klimaatopwarming.
We vinden het dan ook onbegrijpelijk dat GGO's nog steeds quasi verboden zijn in de EU en dat GROEN, Greenpeace en andere organisaties die zouden moeten strijden VOOR de natuur tegen het gebruik van GGO-gewassen zijn. Met dit document maken we duidelijke dat de anti-GGO argumenten van GROEN gebaseerd zijn op onwaarheden. Als starter, hieronder een figuur die de impact van GGO-gewassen op het pesticidegebruik, opbrengst en het inkomen van boeren weergeeft, door de beschikbare data over 20 jaar te bundelen (Ref: Klümper & Qaim, 2014):
Impact gebruik GGO's
DIT MOET JE WETEN:
GGO-dossier GROEN
"1. Ggo’s helpen honger de wereld niet uit.
Voorstanders van ggo’s gebruiken vaak als argument dat ze honger de wereld uit kunnen helpen. Deze beloftes blijken helaas niet ingelost(1). Ggo’s worden vooral gebruikt in gewassen als maïs, soja en koolzaad(2) waarvan nu al veel wordt geproduceerd en die vooral worden gebruikt in een ongezond(3), niet ecologisch(4) en op vlees gebaseerd(5) voedingssysteem.
Een betere toegang tot grond, meer diverse landbouwsystemen, betere infrastructuur, makkelijkere toegang tot voedselmarkten, eerlijkere verdeling van rijkdom, duurzamere handelsovereenkomsten en minder schommelende
grondstofprijzen: dáárin liggen de oplossingen voor honger."(6)
FACT CHECK:
1) GGO’s zijn inderdaad geen wondermiddel, maar wel een nuttige tool in de gereedschapskist van de landbouwer om oogstverlies door plagen en droogtes te beperken.
Een studie die resultaten over 20 jaar vergelijkt, komt tot de conclusie dat bij het gebruik van de eerste generatie GGO-gewassen er gemiddeld 37 procent minder gewasbestrijdingsmiddelen worden gebruikt, de opbrengst met 22 procent stijgt en de winst van boeren 68 procent hoger is. Verdere vooruitgang van GGO-technologiën worden momenteel verhinderd door strikte regelgeving. REF: Koch et al. (2015); Klümper & Qaim (2014)
2) GGO-technologie kan voor elke plantensoort gebruikt worden en is niet gebonden aan slechts enkele gewassen. Zo zijn er reeds belangrijke toepassingen ontwikkeld voor gewassen zoals rijst, aardappelen, aubergines, bieten, katoen, populieren, canola, ananas, appels,...
REF: isaaa
3) Er is een breed gedragen wetenschappelijke consensus dat GGO’s geen groter risico voor de menselijke gezondheid en milieu vormen dan het gebruik van conventionele gewassen. Dit wordt o.a. gesteld door de World Health Organization, American Association for the Advancement of Science, European Academies Science Advisory Counsel, French Academy of Science, Union of German Academies of Science and Humanities,...
4) Het is aangetoond dat de huidige GGO-gewassen een positief effect hebben op biodiversiteit door (i) het pesticide gebruik te laten dalen, (ii) ploegen te verminderen, met positieve effecten op het bodemleven, en (iii) de productiviteit te verhogen, waardoor minder land nodig is voor eenzelfde hoeveelheid voedsel.
REF : IUCN raport
5) GGO-gewassen hebben niets met vlees consumptie te maken. Wij, ecomodernisten, zijn voor het verminderen van vleesconsumptie.
6) Hier zijn we het mee eens. GGO's kunnen hier zelfs bij helpen.
"2. Door ggo's worden er meer herbiciden gebruikt. Dat is slecht voor de biodiversiteit
Een andere doelstelling van ggo’s is het pesticidengebruik doen dalen. Daar zijn toch heel wat kanttekeningenbij te maken(1). Veel ggo’s worden ontworpen om tolerant te zijn voor onkruidverdelgers(2). Daardoor is het gebruik van onkruidverdelgers in de Verenigde Staten, waar lustig ggo’s worden gebruikt, net enorm gestegen(3). Hierdoor zijn een hoop superresistente onkruiden(4) ontstaan die de gewasteelt in toekomst nog meer zullen bedreigen.
Ggo’s staan vandaag bijna gelijk aan agro-industriële massalandbouw(5) met een lage soortenvariatie(6), die roofbouw pleegt op de natuur. Ggo’s vormen zo een serieuze bedreiging voor de biodiversiteit, het milieu en onze gezondheid.(7) Door ggo’s worden ecologische problemen vooruitgeschoven en duurzame oplossingen uitgesteld(8)."
1) De eerste generatie GGO’s heeft het insecticidengebruik drastisch verlaagd, zoals je in onderstaande figuur kan zien voor Bt-maïs. De nieuwe generatie GGO's hebben het potentieel om dit nog verder te verlagen.
2) Alle GGO’s over één kam scheren is niet correct. Net zoals verschillende geneesmiddelen niet één en dezelfde werking hebben, kunnen GGO’s ook totaal verschillende toepassingen hebben. Daarom hebben we in de EU een product-gebaseerde beoordeling nodig in plaats van de huidige proces-gebaseerde beoordeling van gewassen.
3) Zoals eerder gezegd, GGO's hebben het pesticidegebruik drastisch laten dalen in landen waar ze ingezet worden.
4) Door het gebruik van herbiciden kunnen onkruiden resistentie ontwikkelen, dit is niet door genetische modificatie van gewassen.
5) GGO’s kunnen in zowel conventionele landbouw als biologische landbouw gebruikt worden. Zo worden conventioneel veredelde zaden ook in beide landbouwsystemen gebruikt.
6) GGO's hebben een postitief effect op soortendiversiteit omdat ze (i) het pesticidengebruik laten dalen en (ii) de productiviteit verhogen, waardoor minder land nodig is per producteenheid.
7) Zoals eerder vermeld, wie nog gelooft dat GGO's ongezond zijn moet ten strijde trekken tegen zo goed als elk groot internationaal adviesorgaan over voeding of wetenschap
8) GGO’s bieden juist een duurzame oplossing voor ecologische problemen, zoals door in te zetten op droogteresistente GGO-gewassen, het pesticidegebruik te laten dalen, etc.
"3. Ggo’s maken een handvol spelers oppermachtig
Bedrijven kunnen een patent nemen op ggo-gewassen. Je leest het goed: onze natuur wordt gepatenteerd(1). Daardoor hebben een paar grote multinationals(2) een monopolie kunnen uitbouwen. Die oppermachtige spelers controleren de hele productieketen, waardoor keuzevrijheid, betaalbaarheid, open innovatie (3) en genetische diversiteit bedreigd worden(4)
Dit handvol agro-industriële bedrijven lobbyt(5) onophoudelijk bij belangrijke overheidsinstanties zoals het Europees Voedselagentschap. En zo worden economische belangen hoger op de agenda geplaatst dan milieu- en gezondheidsbekommernissen(6) …
1) Patenten zijn reeds een belangrijk onderdeel van biologische wetenschappen in Europa. Bovendien worden ook technologieën voor het veredelen van zaden gepatenteerd. Dit heeft dus niets met specifiek GGO's te maken.
2) De Europese zadenmarkt, die bijna volledig GGO-vrij is, wordt gedomineerd door een aantal grote bedrijven. Zo is ongeveer 95% van de groentenzadenmarkt in handen van 5 bedrijven.
Deze strenge regelgeving houdt dan ook monopolies in stand en belemmert innovatie. De starre houding van Groen werkt daarom net monopolievorming in de hand. REF: The Greens_EFA
3) Door GGO's te verbieden wordt juist keuzevrijheid en betaalbaarheid voor de consument en boer belemmert. Bovendien zijn de eerste GGO-planten ontwikkeld in Gent, wat resulteerde in een bloeiende agro-biotech industrie die nooit heeft mogen bijdragen aan de Europese landbouw. Door het verbieden van GGO's wordt onze academische en industriële expertise buiten spel gezet. Hierdoor verplaatsen steeds meer Vlaamse bedrijven en expertise naar landen waar GGO's wel toegelaten zijn, zoals de VS.
4) GGO’s kunnen juist de genetische diversiteit verhogen, door genetische combinaties te creëeren die voordien niet bestonden. Met CRIPSR konden wilde tomaten veel snellen gedomisticeerd worden.
5) Voor elke lobby is er een tegenlobby. Door het gelobby van de groene beweging en aanverwante ngo’s kunnen GGO’s hun ecologisch potentieel niet waarmaken, zoals bijvoorbeeld het verlagen van het insecticidengebruik en het verhogen van de productiviteit.
6) GGO's hebben een aantoonbaar positief effect op biodiversiteit en klimaat. Wij zijn voor het gebruik van GGO-gewassen omdat ze kunnen bijdragen in de strijd tegen de klimaatopwarming en biodiversiteitsverlies.
"4. Ggo’s kosten handenvol geld.
Het ontwikkelen van een nieuw ggo-gewas is hoogtechnologisch(1), duur(2) en in handen van gespecialiseerde biotechnologische bedrijven. Naast de ontwikkelingskost stuurt ook de strenge regulering(3) – die uiteraard absoluut noodzakelijk is om mens en natuur te beschermen(4) – de kost de hoogte in.
Toch vinden de agrochemische multinationals die hoge kosten eigenlijk helemaal niet erg, want het legt de concurrentie nog meer aan banden(5). En zo gaan we nog meer richting een landbouw- en voedingssector waar enkele spelers oppermachtig zijn en kleine, lokale boeren geen kans maken(6)
1) Dankzij hoogtechnologische ontwikkelingen kunnen we de uitdagingen van de toekomst aan. Ook de coronavaccins zijn een hoogtechnologisch middel die de mensheid duidelijk ten goede komt.
2) Dankzij revolutionaire technieken zoals CRISPR is de kostprijs voor de ontwikkeling van nieuwe variëteiten drastisch lager dan bij conventioneel veredelen. Dankzij CRISPR kan men namelijk veel sneller en preciezer nieuwe variëteiten creëeren.
3) Door de strenge regelgeving kunnen veel kleine biotechspelers niet bijdragen aan de Europese landbouw en zoeken bijgevolg hun heil op de Amerikaanse markt.
4) Nogmaals, er is een wetenschappelijke consensus dat ggo’s geen groter risico vormen voor mens en natuur dan conventionele gewassen.
5) Door een pragmatischere regelgeving in de weg te staan, werkt de groene beweging een monopolisering van multinationals in de hand.
6) Een studie over Bt-maïs in Spanje en Portugal, één van de weinige toegelaten GGO's in Europa, stelt op basis van data van >20jaar dat de lokale boeren maar liefst 11,5% meer opbrengst hebben in vergelijking met het telen van conventionele maïs. REF: Brookes (2009)
1) Integendeel, een enquête door de European Food Safety Authority onder Europeanen afgenomen in 2019 ontdekte dat steeds meer mensen vertrouwen hebben in ggo’s. Zo duidde slechts 27% van de ondervraagden ggo’s aan in een lijst van 15 mogelijke bezorgdheden over voedselveiligheid, terwijl in 2010 dat nog steeds 66% van de ondervraagden was. REF: Alliance for Science
1) Integendeel, een enquête door de European Food Safety Authority onder Europeanen afgenomen in 2019 ontdekte dat steeds meer mensen vertrouwen hebben in ggo’s. Zo duidde slechts 27% van de ondervraagden ggo’s aan in een lijst van 15 mogelijke bezorgdheden over voedselveiligheid, terwijl in 2010 dat nog steeds 66% van de ondervraagden was. REF: Alliance for Science
1) Integendeel, een enquête door de European Food Safety Authority onder Europeanen afgenomen in 2019 ontdekte dat steeds meer mensen vertrouwen hebben in ggo’s. Zo duidde slechts 27% van de ondervraagden ggo’s aan in een lijst van 15 mogelijke bezorgdheden over voedselveiligheid, terwijl in 2010 dat nog steeds 66% van de ondervraagden was. REF: Alliance for Science
DIT MOET JE WETEN:
FACT CHECK:
"5 De meeste mensen willen geen ggo’s
Uit vele opinieonderzoeken (zoals Eurobarometerpeilingen) blijkt keer op keer dat een groeiende meerderheid van de EU-bevolking zeer sceptisch, zo niet afwijzend, staat tegenover ggo’s(1) in voedsel, diervoeder en landbouw
1) Integendeel, een enquête door de European Food Safety Authority afgenomen in 2019 ontdekte dat steeds meer Europeanen vertrouwen hebben in GGO’s. Zo duidden slechts 27% van de ondervraagden GGO’s aan in een lijst van 15 mogelijke bezorgdheden over voedselveiligheid, terwijl in 2010 dat nog steeds 66% van de ondervraagden was. REF: Alliance for Science
HET KAN ANDERS:
"1. Vlaanderen en Europa moeten ggo-vrij blijven
Al jaren wordt ons voorgespiegeld dat ggo's bijdragen aan een meer ecologische
landbouw en mee honger uit de wereld kunnen helpen. In werkelijkheid houden ze
niet duurzame monoculturen in stand(1), bedreigen ze biodiversiteit(2) en zorgen ze niet
voor een kwalitatieve verbetering van menselijke voeding(3). Ggo's staan bovendien
voor een gemonopoliseerd agro-industrieel landbouwmodel dat kleinschalige,
onafhankelijke en diverse landbouw kansen ontneemt(4).
Er is geen noodzaak voor ggo’s in de landbouw. Er is oeverloos bewijs dat gezonde,
diverse, rendabele en milieuvriendelijke landbouw ook zónder ggo's kan worden
ontplooid(5).
Groen blijft zich dan ook verzetten tegen ggo’s in de landbouw op alle politieke
niveaus.
1) GGO’s kunnen ingezet worden in gelijk welk landbouwmodel, zoals in niet-monocultuursystemen.
2) Zoals reeds meerdere malen vermeld is het aangetoond dat de huidige GGO's een positief effect hebben op biodiversiteit, Als extra voorbeeld heeft een proef in Denemarken met GGO-suikerbieten aangetoond dat er in een GGO-veld meer insecten, spinnen, en andere geleedpottigen aanwezig zijn, en twee maal zoveel onkruidbiomassa dan in een conventioneel veld.
REF : IUCN raport; Toft, 2004
3) GGO-technologiën kunnen juist de voedingswaarde verhogen, zoals gouden rijst met een verhoogde vitamine A-concentratie. Dit kan vitamine A-gebrek verhinderen, een aandoening waardoor jaarlijks 670 000 kinderen onder 5 jaar sterven en 500 000 kinderen jaarlijks onomkeerbaar blind worden. Al deze kinderen zouden geholpen kunnen worden door in te zetten op GGO-technologiën. Willen GROEN en Greenpeace deze kinderen niet helpen?
REFS: [1] Black et al., 2008 [2] Humphrey, et al. 1992; [3] Tang et al., 2009
4) Ook voor een kleinschalig landbouwmodel zouden GGO’s een meerwaarde kunnen zijn. Ze drijven namelijk de productiviteit op en verlagen het gebruik van pesticiden (bijv. insecticiden). Dat is een welkom hulpmiddel in een landbouwmodel die sowieso inboet op productiviteit.
5) Wat een rare stelling van GROEN. Zijn jullie niet op de hoogte dat er een biodiversiteitscrisis is en de aarde opwarmt. GGO's kunnen de impact van landbouw op onze natuurlijke wereld significant verminderen.
"2. Biologische korteketenlandbouw is het landbouwmodel van de toekomst
De agro-industriële en -chemische landbouw is slecht voor mens, dier en planeet(1).
Wij pleiten voor een geleidelijke omschakeling naar agro-ecologie,
korteketenlandbouw en biologische landbouw. In dat duurzame landbouwmodel is
geen plaats voor ggo's(2). Ook het gebruik van pesticiden bouwen we af, tot de sector
volledig pesticidevrij is(3). Hoe we de omschakeling waarmaken, lees je in ons
standpunt voeding en landbouw.
1) Landbouw is uiteraard een volwaardige industrie en al het leven is opgebouwd uit chemie. Dankzij het optimaliseren van onze landbouw hebben we de laatste decennia de productiviteit drastisch verhoogd. Zonder deze verbetering hadden we zo goed als alle wilde natuur moeten vernietigen om te voorzien in onze voedselvoorziening. De agro-industriële innovaties die leiden tot verminderd landgebruik per producteenheid kunnen dus aanschouwd worden als een van de belangijkste technologiën om verdere biodiversiteitsverlies te stoppen. GGO-gewassen hebben een aantoonbaar positief effect op de productiviteit, pesticidengebruik en de inkomsten van de boer en zijn dus aantoonbaar positief voor mens, dier en planeet.
2) GGO’s kunnen in elk landbouwmodel gebruikt worden, net zoals conventioneel veredelde gewassen. GGO’s zijn niets meer dan een hulpmiddel voor een groene hoogproductieve landbouw en zelfs een mogelijke aanvulling voor de lagere opbrengsten in agro-ecologie. REF: Klümper & Qaim (2014)
3) Dankzij het gebruik van insectenresistente GGO-gewassen kan het gebruik van insecticiden drastisch verminderd worden.
"3. Technologische vooruitgang: ja, maar wel noodgedreven"
Groen krijgt wel eens het verwijt tegen technologische vooruitgang te zijn. Niets is
minder waar. Wij juichen alle duurzame technologische ontwikkelingen toe en geven
ze met plezier een duwtje in de rug als er nood aan is(1).
Ggo’s worden aanzien als de heilige graal bij de verduurzaming van de
landbouwsector, terwijl ze helemaal niet nodig zijn. Het industriële model van
massalandbouw waarin ecologisch verantwoorde ontwikkelingen geen kans maken,
blijft onze voedselvoorziening domineren. Wij zijn dan ook duidelijk: nieuwe
landbouwontwikkelingen mogen niet worden gestuurd door technologische en
industriële belangen, maar moeten worden afgestemd op maat van landbouwers(2) en
bijdragen aan duurzame, toegankelijke en gezonde voeding(3).
1) Als er nood aan is? Het lijkt erop dat GROEN de ernst van de situatie niet inziet. Er is wel degelijk nood aan oplossingen die biodiversiteitsverlies, de klimaatopwrming and de werkomstandigheden van de boeren aanpakt. GGO's verlagen de negatieve impact van landbouw op de natuur en het klimaat en verhogen de winsten van de boeren. Het is dan ook onbegrijpelijk dat GROEN deze zeer welgekomen hulpmiddelen niet wil gebruiken.
2) Een metastudie wijst uit dat boeren gemiddeld 68% meer winst hebben dankzij GGO's, omdat zij een stabielere voedselproductie hebben. Dit effect is nog meer uitgesproken voor de arme boeren in ontwikkelingslanden. Dit lijkt me op maat van de boer te zijn. Nu krijgt de boer niet de optie om voor GGO-zaden te kiezen. Europa ontneemt hen deze vrijheid. REF: Klümper & Qaim (2014)
3) Dezelfde metastudie toont aan dat dankzij GGO-technologie er gemiddeld 37% minder chemische pesticiden gebruikt zijn. Bovendien kan men dankzij GGO-gewassen de voedingswaarde drastisch verhogen, zoals hierboven reeds aangegeven. REF: Klümper & Qaim (2014)
"4. Democratische en transparante besluitvorming
De agro-industriële multinationals zijn oppermachtig en lobbyen voortdurend bij de
EU(1). Transparantie is vaak ver zoek.
Groen pleit voor meer democratische en transparante besluitvorming, gebaseerd op
onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek(2).
Ook de consument moet goed geïnformeerd worden. In de EU is het nu al verplicht
om op een etiket te vermelden als een product ggo's bevat. Die verplichting breiden
we uit naar producten die bereid zijn op basis van dieren die gevoed zijn met ggo-
veevoeders. Zo kan de consument een bewuste keuze maken(3).
1) Tussen 2012 en 2016 is er wereldwijd meer dan 850 miljoen dollar uitgegeven aan anti-GGO campagnes. Dit geld had besteed kunnen worden aan zaken die de natuur helpt. De lobby tegen GGO’s is dus duidelijk niet kleinschalig en ze slaagt er in om GGO’s al jarenlang uit de Europese markt te weren.
REF: genetic literacy project
2) Er is een wetenschappelijke consensus over GGO’s bij gerenommeerde wetenschappelijke instituten zoals de World Health Organization en de European Academies Science Advisory Council. Ook duiden verschillende meta-analyses erop dat GGO’s niet enkel veilig zijn voor mens en milieu, maar dat ze ook tal van duurzame en economische voordelen met zich meebrengen.
3) Inderdaad, nu wordt de consument en boer de vrijheid ontnomen om voor GGO-voedsel te kiezen. Dit terwijl GGO's veilig zijn en een positief effect op natuur en klimaat hebben. Het is dringend tijd dat de man in de straat de voordelen van GGO's leert kennen.
"5. Een duwtje in de rug voor agro-ecologie
Vandaag zit het grote geld bij de agro-industrie, waardoor ecologische oplossingen
in de landbouw weinig kans maken(1) . Daarom moeten veel meer publieke middelen
gaan naar onderzoek naar agro-ecologische landbouw en naar de sociaal-
economische, ecologische en andere gevolgen van nieuwe technologieën.
Daarnaast moet het Europees landbouwbeleid agro-ecologische landbouw meer
stimuleren, en moet het Europees handelsbeleid import van niet-ecologische
veevoeder onmogelijk maken.
1) Het wordt een moeilijke, doch belangrijke, opdracht om een landbouwsysteem te verkrijgen dat milieuvriendelijk, efficiënt en sociaal is. Door het integreren van verschillende technologiën is onze slaagkans vele malen hoger. Niemand beweert dat GGO's alle problemen op zich kunnen oplossen. Evenmin kunnen de klassieke ecologische oplossingen op zichzelf het gewenste resultaat leveren. Door het verbeteren van ecosysteemdiensten, ontwikkelen van betere variëteiten (zoals via GGO-technologiën) en het invoeren van precisielandbouwpraktijken kan men een eco-vriendelijk, rendabel en efficiënt landbouwsysteem verkrijgen. Het verbieden van de GGO-technologie schaadt natuur, boer en consument.
Met dank aan Niels Wynant, Jan Deschoolmeester, Vincent Verbeecke, Manu Claessens en Rob De Schutter